Türk mitolojisi, bölgesel özellikler gösteren Türk tarihi, kültürü, dini ve felsefesi hakkında incelenmektedir. Türlü türlü kaynaklardan derlenen mitolojinin önemli bileşenlerinden biri Hristiyanlık olmaktadır.
Hristiyan Mitolojisinin Türk Mitolojisine Etkisi
Hristiyanlık, Türk halkının hayatına çok eski zamanlardan beri büyük ölçüde etki etmiştir. Türklerin tarihöncesi inançlarından türetilen mitolojik öğeler ve imgelemi, Hristiyanlık ile zenginleştirilmiştir.
Örneğin:
- Türk mitolojisinde denge, sevinç ve düzensizlik arasında sıkışan bir tanrı olarak simgelemeler bulunurken, Hristiyanlık buna aracılık ederek bu iki kavramın, Allah’ın Olgunluk ve Rakipsizlik olarak özdeşleştirilmesi üzerine odaklanıyor.
- Türklerin ata tanrılarıyla ilgili mitleri, Hristiyanlık tarafından mitolojik figürlerin ışığında yeniden yorumlanmış ve değerlendirilmiştir.
Ayrıca Hristiyanlık esintileri, Türk halk öykülerindeki, destanlarındaki, mitolojisindeki karakterlere yansımıştır.
Türklerin Hristiyan Mitolojisine Etkisi
Bununla birlikte, Türk mitolojisi de Hristiyanlığa pek çok göndermeye sahiptir. Türklerin kültüründen kaynaklanan unsurların Hristiyanlıkta yeni bir görünüm alması, iki kültür arasındaki derin bağları göstermektedir.
Örneğin:
- Türk mitolojisinden aldığı şekilsel unsurların Hristiyanlıkta görülmesi, melek ve ruhların ifadeleriyle ilgili karakteristik özelliklere sahiptir.
- Türk Mitolojisi’ndeki güç unsurları, özellikle Hristiyan kiliselerinin tasviri ve mekan olarak kullanılmaktadır.
Buradan da anlaşılacağı gibi, tarihi süreç içinde iki kültürün birbirine etkileşimi çok kıymetlidir. Her iki kültürün de kendilerine özgü değerleri, gelenekleri ve mitoğrafik öğeleri vardır. Bu etkileşimden oluşan, karışık kültürün bireylerin yaşamlarına büyük katkı adları vardır.
Türk Mitolojisi ile Hristiyanlık arasındaki ilişki yakın bir geçmişe dayanmaktadır. Bu iki kültürel akım, Güney ve Kuzey Avrupa arasındaki inanç değerlerini göz önüne aldığımızda, çok farklılıklar göstermektedir. Güney Avrupa’da, Hristiyanlık çok eskilerden beri miras olarak süregelmiş olan İsa’nın ölümü ve yeniden dirilişi üzerine kurulmuştur. Kuzey Avrupa’daki bazı ülkelerde ise, Türk mitolojisi yaygındır.
Türk mitolojisi, Türk halklarının soyuna ait olan kültürel köklere, kutsal kabilelerin hikayelerine ve konulara dayanmaktadır. Türk mitolojisinde destananlar, kahramanlık destanları ve diğer anlatılar kahramanların çıraklıklarıyla, yoksulluktan zenginliğe uzanan bir yolculuğun hikayesidir.
Güney Avrupa’daki Hristiyanlık ile Kuzey Avrupa’daki Türk Mitolojisi arasında önemli bir etkileşimin olduğu söylenebilir. Güney Avrupalıların zenginliklerini toplamaları, Türk destanları hakkındaki inancının güçlenmesine ve Kuzey Avrupa’nın Türk kültürel ögelerini benimsemesine neden oldu. Aynı şekilde, Türklerin Hristiyanlık hakkında öğrenimleri onların bilgisi düzeyini arttırırken, Hristiyanların Türk ögelerini benimsemek de kısmen Hristiyan kültürüne Türk mitolojisinden esinler katmıştır.
İki kültürün arasındaki etkileşim sonucunda, Türk mitolojisi ve Hristiyanlık arasındaki ilişkide farklı türlerin gelişmesine neden olmuştur. Türklerin kahramanlık direnişi ve Hristiyan inançlarının ibadeti arasındaki etkileşim günümüzde hala kendini göstermektedir. Erken dönemden günümüze kadar izlenebilen Hristiyan-Türk ilişkisi, çeşitli formlarda süregelmektedir. Kültürlerarası etkileşimin beşiği olarak nitelenebilecek olan bu ikili ilişki genelde her iki kültürün de değerlerini olumlu bir şekilde etkilemektedir.