Türk mitolojisi, antik kavimlerin inançlarından, insanların evren hakkındaki bilgilerinden ve mitik öykülerinden oluşan kültürün genel bir betimlemesidir. Orta Asya’daki Türk kültürleri, ilkel insanların tanrılara ve mitik kahramanlara özgü inançları hakkında çok şey söylüyor.
Yer ve Gök Tanrıları
Türk mitolojisinde, dünyanın oluşumunda Yer ve Gök Tanrılarının çok önemli bir rolü vardı. İlk insanlar, Yer Tanrı Tengri ile Gök Tanrı Uğur Oğlanı’nın oluşturduğu altı elementten oluştu ve Yer’den Yer Tanrısı tarafından, Gök’ten Gök Tanrısı tarafından insan biçiminde tasarladı:
- Yer Tanrı Tengri: Yer Tanrısı Tengri, bir çok kültürde kutsal olarak kabul edilen bir tanrıdır. Söylenenlere göre, Yer Tanrısı yeryüzündeki her şeye hükmetmeki ve tüm insanlar arasında gücünü paylaşmak suretiyle kulübü büyük bir aileye dönüştürmek için ilk insanları yaratmış.
- Gök Tanrı Uğur Oğlanı: Gök Tanrı Uğur Oğlanı ise Yer Tanrı Tengri’nin karşılığı olarak görülüyor. Buna göre, Türk mitoğojisinde tanrılar tarafından yaratılan önceki insanlar göklerden inen bir yağmurdan doğmuştur. Yağmur, bolluk ve bereket sembolü olarak kabul edilmiştir.
İlk İnsanlar
Türk mitolojisinde, insanların meydana gelmesi konusunda farklı hikayeler anlatılmaktadır. Bazı hikayelere göre, insanlar Yer ve Gök Tanrı’larının bir araya gelerek birleşmesinden doğmuştur. Diğer hikayelere göre ise insanlar evrenin içinden çıkmıştır.
Buna ek olarak, Türklerin bazı hikayelerinde, ilk insanların yerden süzülmüş bal ve gökten inmiş buzdan oluştuğu söylenmektedir. Bu hikayeye göre, Yer Tanrısı Tengri ilk insanı olmayan şeyleri birleştirmiş ve insanların meydana gelişini sağlamıştır.
Türk kültüründeki hikayelere göre, Tanrılar tarafından yaratılan ilk insanlar aynı zamanda nasıl yaşayacaklarını öğrendikleri ortamda öğretilmiş ve sonunda Tanrılar tarafından insanlaştırılmışlardır.
Sonuç
Türk kültüründe Yer ve Gök Tanrıları’nın tatlı bir hikayeden meydana gelen ve Yer ve Gök Tanrı’larının bir araya gelmesiyle yaratılan insanların plastiğinden söz edilmektedir. İlk insanların Tanrılar tarafından nasıl inşa edilip insanlaştırıldıklarının mitholojik bir öyküsü kültürümüzden nesilden nesle aktarılmıştır.
Türk mitolojisi, binlerce yıldır Orta Asya mitolojisindeki köklü kültürü en güzel şekilde yansıtan, çok çeşitli mitolojik karakterlere sahip bir kültürdür. Türk mitolojisinin bir parçası olan Yer ve Gök Tanrıları, Türk topluluğunun ilk insanları olarak kabul edilir.
Yer ve Gök Tanrıları, bilinen en eski Türk miti: Oğuz Kağan Destanı’ndan gelir. Oğuz Kağan Destanı’nda Yer ve Gök Tanrıları, 3 ağacın bir araya getirdiği devasa nehirler üzerinde yaşam süren, doğaüstü varlıklar olarak tanımlanır. Bu tanrılar insan figürlerine sahiptirler ve her biri kaderleriyle ilgili güçlü psikolojik semboller taşır.
Türkler, Yer ve Gök Tanrılarına birçok özellikler biçmişlerdir. Yer Tanrısı, uzun ömürlü olduğu konusunda ümit verir. Gök Tanrısı ise hakimiyeti altına aldığı ülkeleri savunacak kahramanlık ve gücü simgeler. Bir başka mitoloji karakteri olan İlahi Türk, Yer ve Gök Tanrılarının evrende sürekli bir zıtlık meydana getirecekleri düşünülür.
Yer ve Gök Tanrıları, günümüzde her iki taraf arasındaki ilişkilerin anlaşılması ve birbirinin tanınırlığının arttırılması açısından önemli bir rol oynamaktadır. Oğuz Kağan Destanı, Türk mitolojisindeki güçlü ve devasa duruma sahip ilk insanların kim olduğunu tarif etmektedir. Yer ve Gök Tanrıları, Türk kültürünün insanları ve değerlerini temsil ederler.